2 ¹ W tym czasie powstał Matatiasz, syn Jana, syna Symeona, kapłan z pokolenia Joariba* z Jerozolimy, który mieszkał w Modin*. ² Miał on pięciu synów: Jana, który miał przydomek Gaddi, ³ Szymona, który miał przydomek Tassi, ⁴ Judę, który miał przydomek Machabeusz*, ⁵ Eleazara, który miał przydomek Auaran, i Jonatana, który miał przydomek Apfus. ⁶ Kiedy zobaczył on świętokradztwa, które się działy między ludem w Judzie i w Jerozolimie, ⁷ powiedział: «Biada mi! Dlaczego się urodziłem? Czy po to, żeby oglądać upadek mego narodu i upadek Świętego Miasta? Oto zasiedli tam po to, żeby wydać je w ręce nieprzyjaciół, a świątynię w ręce cudzoziemców. ⁸ Świątynia stała się podobna do człowieka bez czci, ⁹ a wspaniałe jej naczynia zabrano do niewoli. Niemowlęta* jego mordowano na ulicach, a młodzieńcy [padali] pod nieprzyjacielskim mieczem. ¹⁰ Jakiż naród nie rozciągał nad nim władzy i siłą nie zabierał z niego łupów! ¹¹ Wszystkie jego ozdoby zrabowano: niegdyś wolne - stało się niewolnikiem. ¹² I oto wniwecz obrócona jest świętość nasza, piękność nasza i chwała nasza, a poganie je zbezcześcili. ¹³ Na cóż więc nam jeszcze życie?» ¹⁴ Matatiasz i jego synowie rozdarli swoje szaty, włożyli na siebie wory i gorzko płakali. ¹⁵ Wtedy do miasta Modin przybyli królewscy wysłańcy, którzy zmuszali do odstępstwa przez uczestnictwo w składaniu ofiary. ¹⁶ Wielu spomiędzy Izraelitów przyszło do nich. Gdy jednak zebrali się Matatiasz i jego synowie, ¹⁷ wtedy królewscy wysłańcy zwrócili się do Matatiasza słowami: «Ty jesteś zwierzchnikiem, sławnym i wielkim w tym mieście, a powagę twoją umacniają synowie i krewni. ¹⁸ Teraz więc ty pierwszy przystąp i wykonaj to, co jest polecone w królewskim dekrecie, tak jak to uczyniły już wszystkie narody, a nawet mieszkańcy Judy i ci, którzy pozostali w Jerozolimie. Za to ty i synowie twoi będziecie należeli do królewskich przyjaciół*, ty i synowie twoi będziecie zaszczytnie obdarzeni srebrem, złotem i innymi darami». ¹⁹ Na to jednak Matatiasz odpowiedział donośnym głosem: «Jeżeli nawet wszystkie narody, które mieszkają w państwie podległym królewskiej władzy, na znak posłuszeństwa swemu królowi odstąpiły od kultu swych ojców i zgodziły się na jego nakazy, ²⁰ to jednak ja, moi synowie i moi krewni będziemy postępowali zgodnie z przymierzem, które zawarli nasi ojcowie. ²¹ Niech nas [Bóg] broni od przekroczenia prawa i jego nakazów! ²² Królewskim rozkazom nie będziemy posłuszni i od naszego kultu nie odstąpimy ani na prawo, ani na lewo». ²³ Zaledwie skończył mówić te słowa, pewien człowiek, Judejczyk, przystąpił do ołtarza w Modin, ażeby złożyć ofiarę, zgodnie z królewskim dekretem. ²⁴ Gdy zobaczył to Matatiasz, zapłonął gorliwością i zadrżały mu nerki, i zawrzał gniewem, który był słuszny*. Pobiegł więc i zabił tamtego obok ołtarza. ²⁵ Zabił wtedy także królewskiego urzędnika, który zmuszał do składania ofiar, ołtarz zaś rozwalił. ²⁶ Zapałał gorliwością o Prawo i tak uczynił jak Finees Zambriemu, synowi Saloma*. ²⁷ Wtedy też Matatiasz zaczął w mieście wołać donośnym głosem: «Niech idzie za mną każdy, kto płonie gorliwością o Prawo i obstaje za przymierzem». ²⁸ Potem zaś on sam i jego synowie uciekli w góry, pozostawiając w mieście wszystko, co tylko posiadali. ²⁹ Wtedy wielu z ludzi, którzy szukali tego, co sprawiedliwie i słuszne, udało się na pustynię* i tam przebywało ³⁰ razem ze swoimi dziećmi, żonami i bydłem. Wszystko bowiem, co złe, zwaliło się na nich. ³¹ Do urzędników zaś królewskich i do wojska, które było w Jerozolimie, w Mieście Dawidowym, doniesiono, że ludzie, którzy wzgardzili królewskim rozkazem, poszli na pustynię do jaskiń. ³² Wielu więc udało się za nimi w pościg, a kiedy ich napotkali, rozłożyli się obozem naprzeciwko nich. Potem rozpoczynali z nimi walkę w dzień szabatu*. ³³ Mówili do nich: «Dość już! Wyjdźcie i uczyńcie to, co głosi królewski rozkaz, a będziecie żyli». ³⁴ Odpowiedzieli: «Nie wyjdziemy, nie będziemy robili tego, co głosi królewski rozkaz, i nie znieważymy szabatu». ³⁵ Zaraz więc [tamci] zaczęli walczyć przeciwko nim. ³⁶ Oni jednak ani im nie odpowiedzieli, ani kamieniami na nich nie rzucali, ani nawet jaskiń nie zatarasowali. ³⁷ Mówili tylko: «Umrzyjmy wszyscy z czystym sumieniem! Niebo i ziemia są naszymi świadkami, że wy niesprawiedliwie nas mordujecie». ³⁸ Natarli [tamci] na nich w czasie walki [prowadzonej] w szabat, tak że zostali oni pozabijani, a także ich żony, dzieci - blisko tysiąc ludzi - i bydło. ³⁹ Kiedy Matatiasz i jego przyjaciele dowiedzieli się o tym, bardzo ich opłakiwali, ⁴⁰ a jeden do drugiego mówił: «Jeżeli wszyscy będziemy tak postępowali jak nasi bracia i [w szabat] nie będziemy walczyć z poganami o nasze życie i nasze ustawy, to teraz bardzo szybko zgładzą nas z ziemi». ⁴¹ Tego więc dnia postanowili: «Jeśliby jakikolwiek człowiek w dzień sobotni wyszedł walczyć przeciwko nam, my będziemy z nim walczyli, żebyśmy nie zginęli wszyscy, tak jak zginęli nasi bracia w jaskiniach»*. ⁴² Wtedy przyłączyło się do nich zgromadzenie asydejczyków*. Izraelici mocni i odważni, z których każdy dobrowolnie stanął w obronie Prawa. ⁴³ Wszyscy również, którzy uciekali od złego, przyłączyli się do nich i wzmocnili ich. ⁴⁴ W ten sposób utworzyli on wojsko i w gniewie uderzyli na grzeszników*, a w swej zapalczywości - na ludzi wiarołomnych; reszta zaś szukała ratunku w ucieczce do pogan. ⁴⁵ Matatiasz i jego przyjaciele obchodzili [wszystkie miejscowości] i rozwalali ołtarze* ⁴⁶ oraz obrzezywali nieobrzezane dzieci, jakie tylko spotkali na izraelskich ziemiach. ⁴⁷ Prześladowali synów pychy*, a szczęście sprzyjało ich postępowaniu. ⁴⁸ Tak więc bronili Prawa przed poganami i królami i nie pozostawili grzesznikowi pola do działania. ⁴⁹ Kiedy zbliżyły się dni śmierci Matatiasza, powiedział do swoich synów: «Teraz jest czas, w którym pycha jest górą, czas karania, czas, [kiedy panuje żądza] zniszczenia i straszliwy gniew. ⁵⁰ Teraz więc, dzieci, brońcie Prawa, a nawet życie swoje oddajcie za przymierze, zawarte z waszymi ojcami. ⁵¹ Pamiętajcie o tym, jak postępowali ojcowie, co czynili za swojego życia, a zdobędziecie wielką chwałę i imię wasze wiecznie [wspominać będą]. ⁵² Czyż nie w czasie pokusy Abraham okazał się wiernym? I zostało mu to poczytane za sprawiedliwość*. ⁵³ Józef w czasie największych trudności zachował przykazanie i został panem Egiptu*. ⁵⁴ Nasz praojciec Finees za swoją wielką gorliwość otrzymał obietnicę kapłaństwa na wieki*. ⁵⁵ Jozue za zachowanie Bożego polecenia został sędzią Izraela*. ⁵⁶ Kaleb za to, że przed zgromadzeniem wydał świadectwo, otrzymał ziemię w dziedzictwo*. ⁵⁷ Dawid za swoją pobożność odziedziczył na wieki tron królewski*. ⁵⁸ Eliasz w nagrodę za swoją wielką gorliwość o Prawo został zabrany do nieba*. ⁵⁹ Chananiasz, Azariasz i Miszael przez wiarę zostali wyratowani z płomienia*. ⁶⁰ Daniel dzięki swej niewinności z paszczy lwów został ocalony*. ⁶¹ Tak możecie przejść myślą jedno pokolenie po drugim i przekonacie się, że nie zawiedzie się ten, kto w Nim pokłada swe nadzieje. ⁶² Nie obawiajcie się zatem pogróżek grzesznego człowieka*, bo jego chwała to gnój i robactwo; ⁶³ dziś się wywyższa, a jutro już go się nie znajdzie, bo powrócił do swego prochu i przepadły jego zamysły*. ⁶⁴ Synowie! Bądźcie mężni i mocni w [zachowaniu] Prawa, przez nie bowiem dostąpicie chwały. ⁶⁵ Oto wasz brat Szymon. Wiem, że jest on człowiekiem rozważnym. Jemu będziecie posłuszni po wszystkie dni, bo on będzie wam zastępował ojca, ⁶⁶ a Juda Machabeusz, który od samej młodości odznacza się nadzwyczajną siłą, będzie dowódcą waszego wojska i będzie prowadził wojnę z ludami. ⁶⁷ Wy więc ściągnijcie do siebie tych wszystkich, którzy przestrzegają Prawa, i w imieniu swego ludu wykonajcie pomstę! ⁶⁸ Ściśle odpłaćcie poganom, a trzymajcie się przepisów Prawa!» ⁶⁹ Potem udzielił im swego błogosławieństwa i został dołączony do swoich przodków. ⁷⁰ Zmarł w roku sto czterdziestym szóstym* i został pochowany w rodzinnych grobach w Modin. Cały Izrael opłakiwał go z bardzo wielkim żalem.